Extensive Listening - Luyện Nghe rộng, nghe dài

Trong các bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về Intensive Listening, vậy còn phương pháp luyện nghe ngược lại của nó, Extensive Listening, là gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài này nhé.

Định nghĩa

Extensive Listening, Nghe Rộng, hoặc Nghe Dài, là cách luyện tập IELTS Listening thông qua việc nghe với thời lượng dài, liên tục, với những nội dung dễ hoặc trung bình.

Các nguyên tắc cơ bản của Extensive Listening:

- Bài nghe phải có nội dung rất dễ hiểu. Người nghe phải hiểu được trên 80% nội dung của bài nghe mà không gặp khó khăn gì về từ vựng hoặc ngữ pháp, không cần phải nghe lại hay dừng lại để tra cứu.

- Nội dung nghe mang tính thư giãn, giải trí với các chủ đề khiến người học cảm thấy yêu thích, như các bộ phim, các video giải trí, nội dung liên quan đến games, hoặc đơn giản và phổ biến nhất là các bài hát.

- Không có các hoạt động hay bài tập kiểm tra mức độ ghi nhớ hoặc hiểu các thông tin chi tiết trong bài.

- Không giới hạn về nguồn tài liệu, nội dung hay thời lượng mỗi bài nghe.

- Việc nghe phải diễn ra với thời lượng lớn, thường xuyên, liên tục, có thể nghe đi nghe lại một số nội dung nhất định.

Lợi ích của Extensive Listening

Tăng khả năng nhận diện từ và nghe hiểu

Về cơ bản, việc dành thật nhiều thời gian cho việc nghe chính là làm tăng mức độ Exposure to English(sự tiếp xúc với tiếng Anh), mà cụ thể ở đây, sự tiếp xúc nhiều sẽ giúp người nghe quen với cách phát âm chuẩn của người bản ngữ, quen với các hiện tượng ngữ âm như nối âm, biến âm, ngữ điệu của ngôn ngữ nói. Hiểu một cách đơn giản, lợi ích đầu tiên và căn bả nhất của Extensive Listening chính là nghe nhiều để cho quen tai.

Ngoài ra, ở cấp độ từ vựng, Extesnive Listening giúp người học làm quen với cách phát âm của các từ vựng trong Connected Speech (câu nói liền mạch) thay vì chỉ là một từ riêng lẻ. Cụ thể, vẫn là một từ vựng đó nhưng trong một câu nói nhanh, liền mạch, cách phát âm sẽ chịu tác động của các từ vựng và âm tiết xung quanh, sắc thái nghĩa của câu, ngữ điệu của người nói, vân vân. Việc tiếp xúc thường xuyên này giúp người đọc ghi nhớ âm thanh, và liên kết âm thanh đó với nghĩa của từ. Khi việc tiếp xúc này được áp dụng với một lượng từ lớn, người học có thể hiểu được cả câu ngay khi nghe thấy mà không cần dịch nghĩa câu sang tiếng Việt.

Như vậy, người học không còn mất thời gian nhớ và dịch nghĩa từng câu chữ, mà thay vào đó có thể tập trung não bộ để thực hiện kỹ năng nghe hiểu (tổng hợp, phân tích, suy luận thông tin), dẫn tới việc nắm bắt được nội dung, thông điệp của toàn bài nghe.

Cung cấp kiến thức

Quá trình nghe thời lượng dài, liên tục trong khoảng thời gian dài đồng nghĩa với việc người học sẽ được tiếp cận và tiếp thu một lượng rất lớn kiến thức. Các kiến thức ngôn ngữ nền tảng (từ vựng, ngữ pháp, phát âm) có thể trở đồng thời cải thiện các kỹ năng khác, đặc biệt là Speaking. Ngoài ra, các kiến thức về khoa học, xã hội, hay đơn giản chỉ là những thông tin về giải trí mà người học nghe được cũng sẽ giúp ích rất nhiều trong Speaking, Writing, và cả Reading sau này. Hiểu một cách đơn giản, lợi ích thứ 2 của Extensive Listening là nghe nhiều để biết thêm thông tin và kiến thức.

Đặc biệt, Extensive Listening còn mang lại cho người học CỰC KỲ NHIỀU các cụm từ phrasal verb, idioms, collocations hay cả những từ lóng – slangs, những câu giao tiếp cửa miệng mà người bản xứ sử dụng để thể hiện thái độ, cảm xúc trong cuộc sống hằng ngày, trong các nội dung mang tính chất giải trí, trong cách ngữ cảnh quan thuộc của đời sống. Những kiến thức này cực kỳ hữu ích cho quá trình giao tiếp trong đời sống thực.

Tăng động lực học và giảm lo lắng

Sự giải trí là nguyên tắc hàng đầu của Extensive Listening. Trong lúc nghe, người học có thể thư giãn, không ép buộc bản thân phải nghe được hết các từ mà chỉ cần hiểu được đại khái những thông tin mà bản thân quan tâm, không có những bài luyện tập hay những câu hỏi phải trả lời. Do vậy, hình thức này không khiến người học cảm thấy lo lắng hay áp lực như khi nghe tập trung hay nghe luyện thi, qua đó khả năng tiếp thu kiến thức mới cũng như khả năng bắt chước một cách bản năng của con người sẽ được phát huy.

Việc nghe và hiểu được những chủ đề mình yêu thích có tác động tích cực đến tâm lý của người học, tạo động lực muốn nghe nhiều hơn và dài hơn. Thêm vào đó, cảm giác thành công và thỏa mãn sẽ tạo ra hưng phấn và động lực cho việc học. Tóm lại, lợi ích thứ 3 của Extensive Listening chính là để cho vui, mà cuộc sống thì đâu có dài lắm đâu, vui được bao nhiêu thì hãy vui trước đã!

Bên cạnh đó, các bạn tìm hiểu về: Intensive Listening - Kỹ thuật Luyện nghe chuyên sâu

Cách áp dụng Extensive Listening

Lựa chọn nguồn tại liệu luyện nghe

Để luyện tập Extensive Listening hiệu quả nhất, việc lựa chọn nội dung nghe theo đúng các nguyên tắc căn bản của phương pháp này có vai trò quyết định.

Khi chọn nội dung nghe, người học cần đảm bảo:

- Yêu thích hoặc ít nhất phải có hứng thú với nội dung bài nghe

- Hiểu được ít nhất 80% nội dung, lượng từ vựng, và ngữ pháp bài nghe mà không cần dừng, tua lại hoặc tra từ điển.

Nếu không đạt được một trong số các mục trên, người học có thể cân nhắc đổi tài liệu nghe phù hợp.

Dưới đây là một số nguồn nghe miễn phí. Đặc biệt, người học ở trình độ B1 trở xuống nên chọn các tài liệu được thiết kế riêng bởi những tổ chức giáo dục hoặc truyền thông uy tín, do các bài nghe sẽ thường ở tốc độ chậm hơn, từ vựng và ngữ pháp phổ thông hơn, và nội dung cô đọng.

- ELLO (English Listening Lesson Library Online, http://www.elllo.org) là trang web về Extensive Listening phổ biến nhất, gồm các đoạn hội thoại thực tế và đơn giản, có phần hướng dẫn trước nghe, transcription, highlights từ vựng, và phần quiz nhỏ nếu người học muốn tự kiểm tra.

- Voice of America (https://www.voanews.com/) là kênh radio lâu đời tại Mỹ, cung cấp thông tin về các vấn đề toàn cầu ở tốc độ nói chậm và từ vựng đơn giản.

- Storyline Online (https://storylineonline.net/) website cung cấp nhiều đầu sách truyện dưới dạng video, được đọc bởi những người dẫn truyện chuyên nghiệp, có kèm phụ đề và tranh minh họa. Người học có thể nghe kèm với xem phụ đề, sau đó nghe lại không kèm phụ đề.

- News in levels (https://www.newsinlevels.com/) cung cấp thông tin về các vấn đề toàn câu, phù hợp cho người học từ mới bắt đầu đến tiền trung cấp. Mỗi bản tin có 3 phiên bản dành cho 3 cấp độ, Levels 1, 2, và 3 với độ khó tang dần.

Ngoài ra người học có thể tìm kiếm các video Youtube có phụ đề với những nội dung phù hợp với trình độ của mình.

Đối với thầy, thầy thích các series phim tài liệu về thiên nhiên trên Netflix hoặc National Geographic. Những series phim tài liệu rất hay có thể kể đến Our Planet, Island of the sea wolves, hay Wild babies.

Các series này nói về thế giới thiên nhiên với các loài động thực vật. Các chủ đề từ vựng chính bao gồm wildlife và nature. Như vậy, chúng đã thỏa mãn tiêu chí về Yêu thích.

Về độ khó, các series phim tài liệu đó phù hợp với trình độ của thầy vì ít nhất 80% từ vựng và ngữ pháp trong đó là những nội dung thầy có thể nghe hiểu mà không cần tra từ điển, tua lại hoặc dừng lại. Thông thường, các từ mới hiếm hoi mà thầy phải dừng lại để tra cứu là tên riêng của một số loài vật mới lạ như là Cormorant hay Ibex

Thời lượng nghe

Đúng như tên gọi của phương pháp này, thời lượng nghe càng lớn, mức độ hiệu quả càng cao. Đặc biệt, việc luyện nghe thường xuyên có vai trò quyết định trọng việc xây dựng nền tảng cho người học ở trình độ B1 trở xuống, người học cần phải cố gắng luyện nghe nghe ít nhất 10 – 15 phút mỗi ngày và duy trì liên tục thói quen này đến khi đã đạt trình độ ít nhất là C1.

Với các series tài liệu thầy hay nghe thì mỗi lần nghe kéo dài ít nhất 30 phút liên tục, tuy nhiên tốc độ của các bộ phim tài liệu này cũng rất chậm rãi, đan xen những cảnh quay hành động về các loài vật với giọng đọc của người dẫn truyện. Nếu tính chi tiết, 30 phút luyện nghe thực chất chỉ có khoảng 15-20p là thực sự nghe giọng đọc của người dẫn truyeejnm còn lại là xem phần hình ảnh.

Xây dựng thói quen nghe

Bằng cách đặt một khung giờ cố định trong ngày để học nghe, ví dụ như lúc chờ xe bus, ăn sáng, khi chạy bộ tập, thể dục, hay làm bữa tối. Hãy cố gắng biến Extensive Listening thành một thói quen hằng ngày.

Kết hợp nhìn audio script

Trước, trong, và sau khi nghe, người học hoàn toàn có thể nhờ đến sự trợ giúp của audio script, transcription, lời bài hát, phụ đề tiếng Anh của các bộ phim hoặc của YouTube để giải đáp những từ và cụm từ mới mà mình không nghe được .

Với thầy, gần như mỗi ngày thầy đếu xem các bộ phim tài liệu trên vào bữa sáng hoặc bữa tối, cứ ngồi vào bàn ăn là thầy lại bật Netflix hoặc Youtube lên theo một phản xạ tự nhiên.

Kết hợp Shadowing

Với phần lớn các từ vựng và câu văn đơn giản mà người học đã hiểu, người học hoàn toàn có thể bắt chước ngay cách phát âm hay ngữ điệu của câu văn hay cụm từ đó. Việc phát âm ra thành tiếng rõ ràng để nhại theo nội dung nghe được có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc khắc sâu dữ liệu âm thanh đó vào ký ức và cải thiện phát âm cho người học.

Với các series thầy giới thiệu trên thì giọng đọc của người dẫn truyện rất hay và truyền cảm, chúng ta có thể nhẩm theo ngay trong khi nghe, đặc biệt là khi gặp những từ vựng mới có cách phát âm lạ mà mình chưa biết.

Thực hiện hoạt động sau nghe

Extensive Listening không có các bài kiểm tra nghe hiểu chi tiết, nhưng người đọc vẫn có thể chủ động rèn luyện khả năng khi nhớ và diễn đạt lại những thông tin mình đã nghe và hiểu được thông qua các hoạt động rất đơn giản như trò chuyện với 1 người bạn về nội dung đó, hoặc thực hiện các hành động theo thông tin chỉ dẫn trong bài nghe.

Nghe lặp lại

Extensive Listening có thể kết hợp rất tốt với phương pháp nghe lặp lại. Thường xuyên nghe lại một bài nghe hoặc nghe nhiều bài cùng một chủ đề có thể làm gia tăng tần suất tiếp xúc với một số từ vựng chủ chốt của topic đó và cả cấu trúc ngữ pháp, từ đó tăng khả ghi nhớ và vận dụng các từ vựng và cấu trúc trên.

Những bộ phim tài liệu theo series trên thường có những cảnh quay vô cùng đẹp mắt về thiên nhiên mà cho dù có xem đi xem lại nhiều lần, người xem vẫn không thấy nhàm chán. Và mỗi lần xem lại, chúng ta lại nghe lại những nội dung tiếng Anh đi kèm.

Luyện tập Extensive Listening

với English Speaking Success

Về cơ bản, chúng ta đều đã biết rõ các nguyên tắc chung của Extensive Listening về thời lượng, nội dung, và thói quen. Hôm nay, thầy sẽ cùng mọi người phân tích một ví dụ rất thú vị về Extensive Listening ở cấp độ cao thông qua kênh YouTube English Speaking Success.

Giới thiệu:

English Speaking Success được tạo ra bởi Keith O'Hare, một cựu giáo viên tiếng Anh với đầy đủ các chứng chỉ chuyên môn và hơn 10 năm kinh nghiệm giảng dạy tiếng Anh tại nhiều nước trên thế giới. Kênh YouTube English Speaking Success là một trong các hoạt động giảng dạy và chia sẻ của ông, bên cạnh các khóa học online và các bài giảng trên các websites. Đúng như tên gọi, kênh YouTube này chú trọng vào kỹ năng Speaking.

Vậy tại sao một channel chuyên về Speaking lại giúp chúng ta luyện tập Extensive Listening?

- Về thời lượng:phần lớn các videos của kênh có thời lượng tương đối dài, từ 45p đến hơn 1 tiếng. Các videos ngắn cũng khoảng từ 15 đến 30 phút. Trong đó, thời gian tác giả trực tiếp nói chiếm gần 100%. Điều đó có nghĩa là người học sẽ tiếp cận với một nguồn tiếng Anh chuẩn từ người bản xứ với thời lượng rất lớn nếu như việc luyện nghe diễn ra liên tục và đều đặn. Ngoài ra, tác giả còn thi thoảng cộng tác với một số thí sinh đã đạt điểm rất cao trong IELTS hoặc những KOL trong giới luyện thi IELTS để đa dạng hóa, tuy nhiên vẫn đảm bảo chất lượng nội dung.

- Về nội dung: hầu hết các videos của kênh này đều tập trung về các vấn đề speaking như sửa lỗi phát âm, giới thiệu một số cụm từ hay để paraphrase thay cho những từ vựng thông thường, một số cách phát triển ý v.v. Đây đều là những nội dung tương đối dễ hiểu với phần lớn người học IELTS, đảm bảo việc hiểu ít nhất 80% nội dung của mỗi video.

- Về mức độ yêu thích: điều này quá rõ ràng, chẳng có ai học ngoại ngữ mà lại không thích nghe những chỉ dẫn từ một người giáo viên bản ngữ nhiều kinh nghiệm cả.

- Về thói quen: như đã trình bày ở phần trên, với thời lượng từ 45p đến hơn 1 tiếng cho mỗi video, người học có thể bật các video này lên trên smart TV nhà mình và mở loa ngoài để nghe và miệng nhẩm theo ngay trong khi đang làm các hoạt động khác trong nhà như nấu cơm, nhặt rau, quét nhà, v.v. Nếu không muốn làm phiền người khác, smartphone và tai nghe cá nhân sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo.

Như vậy, chúng ta hoàn toàn có thể luyện nghe Extensive Listening với một nguồn nghe rất thú vị đó là English Speaking Success. Hơn thế nữa, việc này còn giúp chúng ta nâng cao trình độ Speaking. It kills two birds with one stone!

Trên đây là những lưu ý cực kỳ quan trọng mà người học cần ghi nhớ và áp dụng trong quá trình luyện tập Extensive Listening. Hy vọng bạn sẽ có được những trải nghiệm luyện nghe thú vị.

Lưu ý: Các bạn đã biết về Extensive và Intensive Listening qua các bài viết cùng chuyên mục Listening. Vậy làm cách nào để kết hợp nhuần nhuyễn và hiệu quả 2 phương pháp này để mang lại hiệu quả luyện nghe tốt nhất?

Trước tiên, ta cần nhớ rõ rằng Intensive Listening chính là bản chất của gần như tất cả các bài thi để chấm điểm kỹ năng nghe, và  IELTS cũng không là ngoại lệ.

Do vậy, việc luyện nghe để chuẩn bị cho IELTS cần phải chú trọng vào Intensive Listening. Việc này bao gồm tất cả các bước luyện tập như đọc trước và phân tích đề bài, đoán trước từ loại và thông tin cần điền, tốc ký trong quá trình nghe, nhận biết paraphrasing, và phân biệt các đáp án đúng sai.

Ngoài ra, đi kèm với Intensive Listening còn là các từ vựng chuyên ngành và cả những kiến thức mới mà phần lớn học sinh đều chưa biết.

Tuy nhiên, nếu việc nghe luyện thi IELTS theo kiểu Intensive Listening kéo dài liên tục hàng giờ liền, khả năng tập trung và nhất là tinh thần hăng hái của người học sẽ suy giảm.

Thay vào đó, sự chán nản và lo lắng sẽ lấn át tâm trí người học, đặc biệt là với những học sinh ở trình độ trung bình khi số lượng đáp án sai và lượng thông tin mà các bạn không nghe được là rất lớn. Đó chính là lúc để

Extensive Listening phát huy vai trò. Extensive Listening là những hoạt động nghe mang tính thư giãn về những chủ đề hay nội dung mà người nghe yêu thích và không kèm theo các bài luyện tập. Những bài nghe này có thể xuất hiện sau các bài Intensive Listening để giúp người học giữ tâm lý thoải mái và thư giãn.

Ngoài ra, với những nội dung dễ và quen thuộc, rất dễ để người nghe có thể nhại theo, nhẩm theo, bắt chước theo những từ vựng và câu văn mà mình nghe được trong Extensive Listening. Việc này sẽ giúp cải thiện khả năng ghi nhớ và phát triển cả khả năng phát âm.

Trên đây là kiến thức về Intensive và Extensive Listening, các bạn cùng thử áp dụng phương pháp này để nâng cao kỹ năng của mình nhé.

Xem thêm bài học: Paraphrasing trong Listening Part 4