Xin chào các bạn, mình là Jenny hiện đang là giáo viên tại IELTS Fighter. Là dân khối A chuyên Hóa nên việc học tiếng Anh không phải là việc dễ với mình ngay từ lúc bắt đầu. Nhưng với một số cách học IELTS Speaking mà mình chia sẻ dưới đây, mình đã cải thiện được kỹ năng trong 3 tháng.
Đó có thể là một câu chuyện ngắn với nhiều bạn khi nhìn vào con số “3 tháng”, nhưng trong 3 tháng đó, là một câu chuyện hoàn toàn khác với mình.
KINH NGHIỆM LUYỆN IELTS SPEAKING BẮT ĐẦU TỪ CON SỐ 0
KHỞI ĐẦU TỰ LUYỆN TIẾNG ANH
Mình xuất phát từ dân khối A, chuyên Hóa, năm cấp 3 mình đạt nhiều giải thưởng về Hóa học và có ý định thi vào khối B để học bác sĩ.
Nên tiếng Anh tất nhiên mình bỏ xó, mặc dù tự bản thân thấy mình có 1 chút năng khiếu ngoại ngữ, nhưng vẫn nhất quyết học thêm Sinh để thi Y dược.
Sau 3 tháng học thêm Sinh, mình bỏ cuộc giữa chừng vì không thể theo nổi, trong khi chỉ còn vài tháng nữa thi đại học, mình quay qua Lý, học điên cuồng rồi may mắn đã mỉm cười, cuối cùng mình cũng vào được Ngoại Thương.
Dân khối A vào Ngoại Thương thì các bạn đủ hiểu rồi đấy, các bạn khác đều nói tiếng Anh như gió còn mình thì chẳng có gì cả.
Thật sự lúc đó mình suy sụp, vì ba mẹ thúc giục mình đi học tiếng Anh còn mình nhất quyết không đi, bạn bè thầy cô thì nói tiếng Anh mỗi ngày ở lớp. Lúc đó thấy vậy nên mình cũng cố gắng, quyết tâm tự học nhưng vẫn không có kết quả, rồi mình bỏ cuộc.
Cho đến một ngày, mình đi tour du lịch miền tây nhưng tự nhiên lại trúng ngay xe khách toàn người nước ngoài, họ nói gì mình đâu có hiểu kịp, cũng chẳng quan tâm.
Nhưng bạn biết đấy, người nước ngoài họ thân thiện vô cùng, các chị từ Bỉ qua, Trung Quốc, Nga qua họ bắt chuyện với mình, mình cũng giao tiếp lại vài câu rồi chợt bạn Michelle (mình vẫn nhớ tên bạn ấy) nói là: “Mình thấy bạn có năng khiếu tiếng Anh đó Jen, đừng tự ti thế, chưa thử sao biết khả năng của mình.”
Sau câu nói đó, mình đột nhiên bừng tỉnh, rồi khi trở lại Sài Gòn, mình ... đi tìm các quán cà phê nói tiếng Anh, các câu lạc bộ dẫn người nước ngoài đi du lịch, tổ chức phi chính phủ về exchange foreigners…
Thậm chí mình đã bước ra phố đi bộ Nguyễn Huệ 1 mình, tự săn Tây tự nói chuyện, mỗi người lại có 1 câu chuyện, cảm thấy cuộc sống mình tự nhiên lại vui hơn tí.
Bên cạnh săn Tây, mình còn đi săn hội thảo, cứ hễ ở đâu có hội thảo du học là mình đi, tất nhiên là mình không có nhu cầu đi du học, mà đến để nghe các thầy ở Đại học Mỹ, Úc, Canada tư vấn, để luyện nghe luôn, rồi hỏi nhiều câu các nhau để luyện Speaking tại đó luôn.
MÌNH LUYỆN PHÁT ÂM THẾ NÀO?
Rất nhiều bạn hỏi mình làm sao để có được accent, pronunciation cho hay, tonation cho tự nhiên như người bản xứ, nói lưu loát được như vậy…
Thật ra là nếu bạn không sinh ra và lớn lên, hoặc đi du học, tiếp xúc với người bản xứ một thời gian đủ dài, thì rất rất khó để bạn nó thể nói chuyện như một người bản xứ (English native speaker) thật sự.
Lúc mình học TESOL, trong lớp mình có bạn đến từ Scotland, từ Anh, khi mọi người với nhau bằng tiếng Anh, thì tất nhiên ai cũng hiểu và giao tiếp bình thường.
Nhưng đến giờ nghỉ trưa, 2 bạn Scotland và Anh sẽ ra ngoài nói chuyện chit chat riêng và có 1 lần mình thử join cuộc nói chuyện đó, wow, mình không hiểu kịp hai bạn nói gì. Không phải vì tốc độ nói nhanh, không phải vì thiếu từ vựng… mà là khi 2 người native speaker nói chuyện với nhau họ sẽ dùng ngôn từ khác, dùng slangs rất nhiều và đây cũng là câu bạn ở Anh nói với mình như vậy: “When I talk to you guys and talk to my British friends, I use 2 different ways of expression.”
Cho nên, hãy đi từ những cái nhỏ nhất, đừng đặt áp lực quá nặng với việc mình phải được như người bản xứ, như các bạn du học sinh, sống ở nước ngoài nhiều năm.
Vậy nên, học từ phát âm trước, muốn phát âm hay trước tiên phải phát âm chuẩn! Vẫn lại là bài ca phương pháp Shadowing, lúc mình đang trong quá trình luyện tiếng Anh, mình lên Youtube, không biết phát âm từ nào gõ vào từ đó. Học từ IPA đến từng từ.
Nếu chưa rõ IPA, các bạn xem video mình chia sẻ:
Ví dụ mình không biết phát âm từ “smile”, mình gõ vào Youtube: “Smile pronunciation”, bạn sẽ thấy những clip chỉ phát âm cho mình, chỉ khoảng 30 giây thôi, nghe xong lặp lại cho đúng từ đó, khi nào thấy đúng rồi chuyển sang từ khác, vẫn chưa đúng thì tìm “How to pronounce smile correctly”… tương tự như vậy, bạn hoàn toàn có thể tập phát âm với Youtube/ hoặc với từ điển Oxford, Cambridge…
Sau khi học chắc phát âm mình học lên ngữ điệu. Cũng giống như là việc đi tập gym, sau khi học các động tác xong thì việc mình làm sẽ là tìm một “Body Shape” phù hợp với mình và cũng là động lực cho mình tập để được như vậy.
Tiếng Anh cũng thế, bạn hãy tìm accent của ai mà bạn thích, ví dụ mình rất thích accent của Hailey Baldwin, nhưng bạn ấy là người Canada, mình là người Châu Á, giọng mũi và chất giọng không thể bắt chước giống được. Nên mình chuyển qua tập theo accent của Zendaya và vẫn đang luyện tập. '
Xuất phát điểm mình phát âm không hay, nhưng kiên trì tập phát âm và luyện theo giọng của người mình thích như trên, dần dần đã có sự thay đổi. Đấy là chặng đường đầu tiên học Nói.
Nhưng đó cũng là một chuyến hành trình dài từ background dân khối A, động lực học tiếng Anh, tìm ‘body shape’ trong quá trình học pronunciation và accent của mình.
LUYỆN TẬP - PRACTICE MAKEs PERFECT
Sau đó, mình muốn luyện Speaking thật nhiều, mà việc học ở trường thì có vẻ không giúp mình lắm vì mình học lớp thường (học bằng tiếng Việt) chứ không phải lớp chất lượng cao (chất lượng cao sẽ được học tất cả các môn bằng tiếng Anh) nên buộc mình phải đi tìm đến môi trường bên ngoài.
Ở Sài Gòn có rất nhiều nơi để bạn học tiếng Anh, chỉ là bạn biết tìm kiếm hay không thôi. Đầu tiên mình đến quán cà phê học tiếng Anh, như Sozo, Master’ Cup, Vọng Nguyệt, và 1 quán ở Thủ Đức nhưng mình quên mất tên rồi, đều có người nước ngoài và môi trường học cho bạn.
Một số quán cà phê ở Sài Gòn bạn có thể tới để luyện tiếng Anh:
Master’s Cup Coffee House
Địa điểm khá xa thành phố, nằm ở khu Phú Mỹ Hưng, quận 7. Đây là quán cà phê của chủ người Mỹ, mọi người đến quán gọi nước uống và có thể trò chuyện với nhau. Nơi đây khá nhiều người nước ngoài nên cơ hội để bạn luyện nghe nói lưu loát khá tốt. Thêm vào đó, bạn sẽ được giao tiếp tiếng Anh trong một không gian tuyệt đẹp và ấm cúng, mọi người quây quần bên nhau nói chuyện như một gia đình.
Vì có nhiều người nước ngoài nên yêu cầu các bạn phải khá tiếng Anh một chút để có thể bắt chuyện được với mọi người. Chủ đề nói tự do, bạn có thể nói những gì mình thích.
Language Exchange Coffee House
Quán này ở Quận 3, bạn có thể đến Language Exchange Coffee House để luyện nói Tiếng Anh, tiếng Nhật và gặp gỡ nhiều người bạn mới. Hình như ở đây cũng có sự kiện trao đổi ngôn ngữ vào chiều Chủ Nhật hàng tuần nữa.
Mình cứ luyện tập thường xuyên, dần dần như thế mà nâng cao được kỹ năng. Quan trọng của Speaking luôn là nói, nói thật nhiều luôn ấy.
Sau đó, một thời gian khi đã tự tin hơn với kỹ năng Speaking, mình có tìm hiểu qua Saigon Hotpot, bên này cũng tuyển dụng part-time nhiều phù hợp với các bạn sinh viên, là mình sẽ dẫn người nước ngoài đi tour, có nhiều loại tour từ city tour, food tour, etc.
Qua đó, bạn luyện nói tiếng Anh trực tiếp với họ và vừa nhận được lương + tip nữa nhe ^^. Hoặc bạn có thể tham khảo các CLB tiếng Anh, trước thì mình là thành viên của AIESEC FTU HCMC, ở đây cũng là nơi mình hoàn thiện tiếng Anh đỉnh cao nhất.
Lúc mình làm là ở vị trí matching (phi lợi nhuận nhe ^^), là bạn sẽ kết nối các học sinh ở nước ngoài đến Việt Nam để tham gia khóa exchange course, tình nguyện viên, MT, GV, etc. Bạn sẽ là người trực tiếp liên hệ với AIESEC bên nước đó (phủ sóng toàn cầu nhé) và liên hệ với intern tham gia dự án ở Việt Nam.
Sau đó bạn sẽ phỏng vấn, hướng dẫn bạn intern qua Việt Nam và chăm sóc trong suốt quãng thời gian bạn ấy làm dự án ở đây tới khi về nước.
Và một dự án như thế thì cả hơn 10 bạn intern đến từ 10 nước khác nhau hoàn toàn. Nên vì vậy, mình mới có cơ hội tiếp xúc với tiếng Anh từ Á, Ấn, Châu Mỹ tới Châu Âu, đó là quãng thời gian tiếng Anh mình improve rất nhiều vì ngày nào cũng “đắm” trong tiếng Anh.
Và sau đó mình tìm hiểu về IELTS rồi hướng ôn luyện theo Speaking IELTS để có tấm bằng riêng cho mình sau này.
LUYỆN IELTS SPEAKING THEO CHỦ ĐỀ
Khi bắt đầu nghiêm túc vào học Speaking cho kỳ thi IELTS, mình đã tìm hiểu chi tiết về phần này trước.
Giám khảo sẽ không quan tâm bạn nói gì, kiểu hoàn cảnh gia đình hay bạn đi được bao nhiêu nước mà cho bạn điểm cao. Họ sẽ chỉ quan tâm các tiêu chí chấm điểm.
- Lexical Resource: Bạn có dùng từ vựng hay hay không, đa dạng và biết paraphrase câu hỏi hay không
- Grammar: Bạn có dùng đúng ngữ pháp hay không, có đa dạng hay không
- Pronunciation: Bạn có phát âm đúng hay không
- Fluency & Coherence: Bạn có nói lưu loát hay không, câu trả lời có mạch lạc hay không
Và mình tìm hiểu rồi luyện tập theo 5 topic chính: things, places, people, events, activities. Tips của mình dành cho những bạn lười/ không có thời gian như sau.
Bạn cần chuẩn bị vocab + idea. Tips ở đây là chuẩn bị 1 ăn 2, ví dụ miêu tả "teacher" bạn có thể áp dụng luôn cho chủ đề "Describe a person who teach you an important thing" hoặc "Describe a person you spend most time with"...
Chúng ta có 5 chủ đề chính:
- Things: 1 món đồ bạn thích (tuổi thơ, được tặng…), 1 loại quần áo/trang phục
- People: 1 người bạn thân thiết (thầy giáo, người trong gia đình….), 1 người bạn hoặc người nào có kỷ niệm sâu sắc
- Events: 1 lần bạn cảm thấy không thoải mái (event bị delay, được ng khác xin lỗi…), 1 lần bạn cảm thấy tuyệt vời (1 chuyến đi thú vị, 1 lần xem hòa nhạc…)
- Places: 1 nơi mang tính lịch sử (bảo tàng, cổ kính, di tích…), 1 nơi hiện đại (màu sắc, vui tươi…)
- Activities: 1 trò chơi (indoor, outdoor, chơi dưới nước, trên cạn, chơi hồi nhỏ….), 1 lần bạn học điều gì đó (học chơi thể thao, học ngôn ngữ, học cách làm việc nhóm…)
Từ đó mình luyện theo các chủ đề nói này, theo những câu hỏi thường gặp. Trong đó nguồn tài liệu cho Speaking mình học nhiều nhất là từ IELTS Simon, Speaking Mark Clark.
Một số những tips hay mà mình rút ra được trong quá trình luyện thi đó mình tổng hợp tại link: https://drive.google.com/file/d/1-42IvYdGBo-__yU0utb8IemungVP-w5y/view
Bên cạnh đó, mình chú ý đến việc học Collocation
Để ăn điểm trong phần thi IELTS Speaking, bao gồm rất nhiều yếu tố, từ phong thái tự tin, trả lời dõng dạc, không à ừm, không lặp từ, không cần dùng “too much and unnaturally” các từ vựng khó, cao cấp và idioms. Theo lời khuyên của rất rất nhiều các anh chị đi trước khác, mình chọn học chắc từ vựng và sử dụng nó một cách thành thạo và từ nhiên, phù hợp ngữ cảnh, và không quên dùng collocation nhé.
Cho những bạn chưa biết collocation là gì, thì Collocation là cách kết hợp các từ với nhau thành các cụm từ theo thói quen của người bản ngữ. Ví dụ tiếng Anh họ sẽ có "blonde hair" chứ không nói là "yellow hair", "strong wind" thay vì"heavy wind"...
Cách để học collocation? Theo mình là mình sẽ học thuộc, nhớ nghĩa và áp dụng vào ngữ cảnh nói thật nhiều.
Bạn có thể học qua từ điển: Oxford Collocations Dictionary for students of English, bạn có thể download tại đây: http://bit.ly/2Z4ssU3
Ngoài ra còn bộ sách Collocations in Use viết theo chủ điểm, sử dụng cho ngữ cảnh nào, sách còn cung cấp những bí quyết để áp dụng hiệu quả cho phần thi của bạn. Lưu ý hãy nhớ lựa chọn phù hợp với trình độ của bạn nhé! Download sách tại đây: http://bit.ly/2Z2uFmX
Và cuối cùng là bộ tài liệu tổng hợp Collocation do IELTS Fighter biên soạn theo từng chủ đề, có nghĩa tiếng Việt nữa, bạn có thể học theo chủ đề bạn cần, download tại đây nhé: http://bit.ly/2Z2uO9Z
Và như thế, luyện càng nhiều sẽ càng nâng cao được kỹ năng của mình đó các bạn ạ.
